Echt, meen je dat nu Eveline? Maar dat kon mijn dochter allemaal al voordat ze naar school ging! Nu begrijp ik waarom ze zich zo verveelt in de kleuterklas.
Ik hoor het met regelmaat. Ouders die verbaasd zijn als ik hen vertel wat kinderen leren in de kleuterklas en wat ze moeten kunnen om door te kunnen stromen naar groep 3. Veel ouders hebben eigenlijk geen zicht op wat een kind op school leert. Begrijpelijk, want het wordt ons ook niet verteld, dus hoe moet je het dan weten.
Ik ben van mening dat het heel belangrijk is om hier zicht op te krijgen, zodat je ook beter kan begrijpen waarom een (vermoedelijk) hoogbegaafd kind al in de kleuterklas problemen kan krijgen. Zoals het niet meer naar school willen gaan, boos thuiskomen na een schooldag, die stil kunnen zitten in de klas, weigeren om werkjes te maken, niet kunnen concentreren, veel wiebelen, dagdromen of stoorzender zijn in de klas.
In deze blog deel ik met jou hetgeen een kind gaat leren in de kleuterklas (groep 1 & groep 2) en wat ervoor nodig is om een kind over te laten gaan naar groep 3.
Wat leren kleuters in groep 1 & groep 2
In groep 1 en groep 2 wordt er een basis gelegd die kinderen nodig hebben in de volgende groepen. Er wordt voornamelijk gewerkt aan de ontwikkeling van sociale vaardigheden, motorische vaardigheden en taal- en rekenvaardigheden.
Sociale vaardigheden
Onder de sociale vaardigheden wordt verstaan het leren omgaan met elkaar, waarbij het gaat om;
- Samen spelen, delen met elkaar en het rekening houden met elkaar. Wachten op de beurt en het oplossen van conflicten horen hier ook bij.
- Herkennen en uiten van emoties, met name van de emoties blij, boos, verdriet & angst. Daarnaast leren ze ook de emoties van anderen te begrijpen en deze te respecteren.
- Communiceren met klasgenoten en volwassenen. Het stellen van vragen, luisteren naar anderen en het uiten van eigen ideeën en gevoelens zijn de zaken waar aandacht voor is in de kleuterklas.
- Zelfstandigheid. In de kleuterklas leren de kinderen om zelfstandig te zijn en verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen spullen, maar ook voor hun eigen handelen. Zelfstandig kunnen werken valt hier ook onder.
- Respectvol omgaan met anderen zoals het rekening houden met anderen en conflicten op een respectvolle manier op lossen.
- Empathie & medeleven waarbij de kinderen geleerd wordt om zich in te leven in de gevoelens van anderen en om hulp te bieden aan klasgenoten als dit nodig is.
Motorische vaardigheden
Wanneer we het hebben over motorische vaardigheden dan gaat het over het de grove en fijne motoriek van kinderen. Het verder ontwikkelen van deze vaardigheden gaat veelal spelenderwijs en wordt gestimuleerd door middel van knutselopdrachten, tekenen, kleien, kleutergym en buitenspelen.
Onder de grove motoriek wordt verstaan:
- Leren rennen, springen, klimmen en balanceren
- Verbeteren van de hand-oog coördinatie. Dit kan bijvoorbeeld gestimuleerd worden door het spelen met een bal
- Leren bewegen op verschillende manieren, zoals kruipen, rollen, huppelen.
- Verbeteren van de lichaamscontrole en -coördinatie door middel van kleutergym of buitenspelen.
Onder de fijne motoriek wordt verstaan:
- Het verbeteren van de handvaardigheid door bijvoorbeeld het oefenen van het vasthouden van een potlood of het knippen van papier met een schaar.
- Leren van fijne bewegingen zoals het vasthouden van een kleine knoop of het rijgen van kralen.
- Verbeteren van de oog-hand coördinatie. Dit wordt gestimuleerd onder andere door het maken van puzzels of tekeningen.
Taalvaardigheid
Kinderen leren in de kleuterklas de basis van de Nederlandse taal. Er wordt veel aandacht besteedt aan het uitbreiden van de woordenschat en het ontwikkelen van de luister- en spreekvaardigheid. Daarnaast leren kleuters ook letters herkennen en de klanken die erbij horen.
Een overzicht van wat kinderen op het gebied van de taalvaardigheid leren in de kleuterklassen.
- Het vergroten van de woordenschat houdt in dat kleuters nieuwe woorden en begrippen leren zoals vormen, getallen, kleuren, dieren en voorwerpen. Dit wordt hen geleerd door het voorlezen van boeken, het zingen van liedjes, het voeren van (kring)gesprekken en het spelen van spelletjes.
- Het begrijpen van taal is ook een belangrijk onderdeel. Het gaat hierbij om het begrijpen van eenvoudige zinnen en hierop te kunnen reageren.
- Verhaalbegrip houdt in dat kleuters leren om korte verhalen te begrijpen en hierover ook vragen te kunnen beantwoorden. Ze leren ook zelf verhalen te vertellen bijvoorbeeld door in de kring te praten over wat ze hebben meegemaakt.
- Kleuters leren in de kleuterklas hoe ze op een goede manier kunnen communiceren, waarbij luisteren naar anderen, wachten op de beurt om te spreken en het hebben van respect belangrijke punten zijn waarmee geoefend wordt.
- Met betrekking tot klanken en letters leren ze de letters waarbij zij ze zelf moeten leren herkennen en benoemen. Ook leren ze bij de letters de juiste klanken als voorbereiding op het leren lezen. Ze leren ook cijfers schrijven en hun eigen naam te schrijven.
Rekenvaardigheid
In groep 1 en groep 2 van de basisschool wordt er een basis gelegd voor het rekenen. Kleuters leren tellen, getallen herkennen en ordenen en ze leren eenvoudige rekensommen maken.
Hieronder een overzicht van hetgeen kleuters leren in de kleuterklas op het gebied van de rekenvaardigheid.
- In de kleuterklas leren de kinderen tellen. Ze leren het verband te leggen tussen het aantal voorwerpen en de cijfersymbolen. Er worden bijvoorbeeld 5 blokken neergelegd en daarbij moeten ze de cijfer 5 bij zoeken.
- Getalbegrip is een belangrijk onderwerp in de kleuterklas. Het leren van de betekenis van getallen en hoe deze zich tot elkaar verhouden wordt hen geleerd. Ze leren bijvoorbeeld welk getal meer en welk getal minder is. Daarnaast leren ze ook getallen te herkennen en te benoemen.
- Kleuters leren begrippen zoals groot, klein, zwaar, licht, lang en kort. Daarnaast wordt de basis gelegd van het meten.
- Het herkennen en benoemen van de verschillende vormen zoals cirkel, vierkant en driehoek is ook een onderdeel wat kleuters in groep 1 en groep 2 leren. Daarnaast leren ze eenvoudige patronen te maken en te herkennen.
- Het ordenen en classificeren krijgt ook aandacht in de kleuterklas. Kleuters leren te ordenen op basis van een kenmerk, bijvoorbeeld grootte of kleur. Ze leren ook voorwerpen te classificeren op basis van overeenkomsten of verschillen.
Wat moeten kinderen kunnen voordat ze naar groep 3 kunnen doorstromen
Voor het doorstromen naar groep 3 speelt de leeftijd van het kind vaak een grote rol. Kinderen die voor oktober jarig zijn en dan 6 jaar worden gaan vrijwel altijd door naar groep 3. Wanneer kinderen tussen oktober en december jarig zijn en 6 jaar worden zal er goed gekeken worden of een kind toe is aan de overgang naar groep 3. Kinderen die later in het jaar 6 worden zullen eigenlijk vrijwel nooit zomaar doorgaan naar groep 3. Gelukkig zijn er steeds meer scholen die niet meer kijken naar de leeftijd, maar veel meer naar wat het kind nodig heeft.
Naast leeftijd spelen ook andere factoren een rol. Er zal gekeken worden of het kind voldoet aan de basisvoorwaarden om door te kunnen stromen naar groep 3, maar ook de sociale- en emotionele ontwikkeling zal door de meeste leerkrachten meegenomen worden in hun overweging om een kind wel of niet te laten doorstromen.
In onderstaand overzicht zal enkel de basisvoorwaarden op cognitief niveau worden besproken. Het gaat hierbij om zowel de taal- als de rekenvaardigheden die een kind moet bezitten.
Taalvaardigheden
- Woordenschat: Het hebben van een basiswoordenschat is een belangrijke voorwaarde. Kleuters die de overgang maken naar groep 3 moeten bekend zijn met veelgebruikte woorden en de mogelijkheid te hebben om nieuwe woorden te leren en te begrijpen wat ze betekenen.
- Taalbegrip: Het begrijpen van eenvoudige zinnen en hierop kunnen reageren is wat kleuters moeten kunnen. Daarnaast moeten zij ook bekend zijn met veelgebruikte begrippen zoals kleuren, vormen en de dagen van de week.
- Verhaalbegrip: De voorwaarde om naar groep 3 over te gaan is dat kinderen in staat moeten zijn om korte verhalen te begrijpen en hierover vragen te kunnen beantwoorden. Ook moeten ze korte verhalen kunnen vertellen, bijvoorbeeld over wat ze hebben meegemaakt.
-Letters benoemen: Kleuters die de overgang naar groep 3 maken moeten in staat zijn om de namen van de letters te benoemen. Dit betekent dat ze de letters kunnen herkennen en kunnen uitspreken.
- Rijmen: Het herkennen en kunnen toepassen van rijmwoorden. Dus weten dat woorden als hond en mond op elkaar rijmen.
- Hakken en plakken: Een belangrijke voorwaarde om naar groep 3 te gaan is dat kleuters in staat moeten zijn om woorden op te delen in klanken (hakken) en de klanken samen te voegen tot woorden (plakken). Een voorbeeld hiervan is het kunnen hakken van het woord ‘kat’ in drie klanken ‘K-A-T’ en deze klanken weer kunnen samenvoegen tot het woord ‘kat’.
Rekenvaardigheden
- Tellen: Kinderen moeten ten minste tot 20 kunnen tellen, zowel voor- als achteruit
- Getalbegrip: Voor de overgang naar groep 3 zullen de kinderen de getallen tot 20 moeten kunnen herkennen en begrijpen wat het inhoudt. Daarnaast moeten zij weten welke getallen voor en na een bepaald getal komt.
- Optellen en aftrekken: Kinderen moeten eenvoudige optel- en aftreksommen tot en met 10 kunnen maken.
- Patronen herkennen: Het kunnen herkennen en verder kunnen afmaken van eenvoudige patronen is een voorwaarde, bijvoorbeeld het invullen van een reeks van ontbrekende getallen.
- Meten: Hierbij gaat het om het kunnen uitvoeren van eenvoudige meetopdrachten, zoals het vergelijken van het gewicht of lengte van verschillende objecten. Welke is zwaarder? Welke is korter?
- Geld: Voor de overgang naar groep 3 is het belangrijk dat kleuters munten kunnen herkennen en eenvoudige opdrachten met geld kunnen uitvoeren.
Nu je alles hebt gelezen kan het zijn dat jij ook verbaasd bent en denkt hoe nu verder? Mijn advies hierin is ga allereerst met de leerkracht van jouw kind in gesprek. Er is ook binnen de kleuterklas steeds meer mogelijk voor kinderen die een grote voorsprong hebben. Daarnaast is het laten versnellen van jouw kleuter ook een mogelijkheid. Dit betekent dat jouw zoon of dochter eerder de overstap maakt naar groep 3.
Ik begrijp heel goed wanneer je na het lezen van dit artikel nog heel veel vragen hebt. Je mag altijd contact met mij opnemen of een vrijblijvend telefonisch adviesgesprek inplannen via mijn online agenda zodat ik met je mee kan denken en kan kijken waar ik jullie bij kan ondersteunen.
Disclaimer: Dit artikel is met grote zorgvuldigheid tot stand gekomen. Ik heb geprobeerd zo volledig mogelijk te zijn, maar geef geen garantie dat deze helemaal compleet is. Ga altijd in gesprek met de leerkracht van jouw kind om na te gaan of jouw kind daadwerkelijk aan alle voorwaarden voor de overgang naar groep 3 voldoet. Mocht er belangrijke zaken missen in dit artikel dan hoor ik het graag. Je kan een mail sturen naar info@specialistinhoogbegaafdheid.nl
Reactie plaatsen
Reacties